Kancelaria Prawa Kanonicznego

📘 O mnie

Wierzę, że każde ludzkie doświadczenie – nawet trudne – zasługuje na zrozumienie, szacunek i uczciwe rozpoznanie w świetle prawa. Jako adwokat kościelny pomagam osobom, które szukają prawdy o swoim małżeństwie, nie chcąc porzucać wartości, które są im drogie.

Jestem absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz studiów z zakresu prawa kanonicznego na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, gdzie uzyskałem licencjat kościelny z prawa kanonicznego. Na tym samym uniwersytecie, na Wydziale Nauk Społecznych, uzyskałem tytuł doktora nauk społecznych w dyscyplinie nauki socjologiczne.

W pracy adwokata nie chodzi tylko o znajomość przepisów – chodzi o człowieka. Dlatego moje doświadczenie zawodowe obejmuje również pracę w Ośrodku Interwencji Kryzysowej, gdzie nabyłem praktycznych umiejętności uważnego słuchania i pracy z osobami w trudnych sytuacjach życiowych. Umiejętność zadania właściwego pytania, zwrócenia uwagi na fakty, które Strona może uważać za nieistotne, jest podstawą właściwej diagnozy sytuacji osobistej w konkretnym przypadku, co pozwala na podjęcie decyzji co do dalszego sposobu procedowania sprawy. Właściwa diagnoza to fundament dalszego postępowania.

Ukończyłem również roczny Program Edukacji Psychologicznej w zakresie Pomocy Psychologicznej w Instytucie Terapii Gestalt – Oddział Krakowski Polskiego Stowarzyszenia Psychologów Praktyków, który pogłębił moje rozumienie komunikacji, emocji i sygnałów niewerbalnych. Czasem to właśnie to, co nie zostało powiedziane, wskazuje najważniejsze ścieżki do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy w świetle nauczania Kościoła. Umiejętność uważnego słuchana bardzo pomaga we właściwym zdiagnozowaniu każdego przypadku i dalszym prowadzeniu sprawy.

Mity i Fakty

Najczęstsze mity o unieważnieniu małżeństwa kościelnego

Wokół tematu stwierdzenia nieważności małżeństwa narosło wiele nieporozumień. Czasem słyszymy o „kościelnym rozwodzie”, czasem o „załatwieniu unieważnienia przez znajomości”, a czasem o tym, że wszystko zależy od tego, kto „ładniej opowie swoją wersję”.
Te przekonania często zniechęcają osoby wierzące do uporządkowania swojej sytuacji życiowej – albo odwrotnie: dają złudną nadzieję, że wszystko da się „łatwo załatwić”.

W tym artykule rozprawiam się z najczęściej powtarzanymi mitami – z szacunkiem dla pytających i z wiernością prawdzie.

❌ MIT 1: „Unieważnienie” to rozwód kościelny

FAKT:
Kościół nie udziela rozwodów. Sakramentalne małżeństwo, jeśli zostało ważnie zawarte, jest nierozerwalne. Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa dotyczy tylko tych sytuacji, w których małżeństwo nigdy nie zaistniało w sensie kanonicznym, mimo zewnętrznego zawarcia.
Nie jest to więc „rozwód”, ale rozpoznanie, czy rzeczywiście doszło do małżeństwa w oczach Kościoła.

❌ MIT 2: Wystarczy być rozwiedzionym cywilnie, żeby dostać unieważnienie

FAKT:
Rozwód cywilny nie ma mocy prawnej w prawie kanonicznym. Jest dla sądu informacją, że związek się rozpadł, ale nie przesądza o jego ważności.
Proces kościelny bada wyłącznie to, czy w momencie ślubu sakramentalnego istniały przeszkody lub braki, które czyniły związek nieważnym od początku.

❌ MIT 3: Można załatwić wszystko „po znajomości” albo za pieniądze

FAKT:
Trybunały kościelne działają według ściśle określonych zasad. Każda sprawa wymaga rzetelnego postępowania dowodowego, a wyrok wydaje kolegium sędziowskie po przesłuchaniu stron, świadków i zbadaniu dokumentów.
Nie istnieje droga „na skróty”, a jakiekolwiek próby nacisków czy omijania procedur są sprzeczne z prawem i z etyką Kościoła.

❌ MIT 4: Jeśli mamy dzieci, to małżeństwo było ważne i nie ma szans na unieważnienie

FAKT:
Posiadanie dzieci nie przesądza o ważności małżeństwa. Wiele osób mylnie sądzi, że potomstwo „potwierdza” sakramentalność związku.
Tymczasem sąd bada tylko to, czy w momencie ślubu istniały przesłanki nieważności (np. niedojrzałość, brak zgody, symulacja).
Dzieci zawsze są uznawane za pełnoprawne i godne szacunku, niezależnie od ewentualnego wyroku sądu kościelnego.

❌ MIT 5: Proces jest zawsze długi i bolesny

FAKT:
Owszem, proces wymaga czasu – ze względu na wagę sprawy i konieczność zebrania dowodów. Ale wiele spraw kończy się w ciągu kilku miesięcy do roku, szczególnie jeśli strony są zgodne i dostępne.

❌ MIT 6: Adwokat kościelny to zbędny luksus

FAKT:
Dobry adwokat kościelny to nie „formalność”, ale przewodnik i wsparcie. Pomoże Ci:

• rozpoznać, czy sprawa rzeczywiście ma podstawy,
• zrozumieć prawo i procedurę,
• przygotować skargę powodową i zeznania,
• dobrać świadków i zinterpretować ich relacje.

To nie luksus – to troska o powagę i skuteczność sprawy, a także o Twój spokój ducha.

❌ MIT 7: Kościół i tak nie uzna mojej sytuacji – jestem już z kimś innym

FAKT:
Wiele osób, które ułożyły życie na nowo, wciąż pragnie żyć w pełnej jedności z Kościołem – uczestniczyć w sakramentach, zawrzeć nowy związek w sposób uporządkowany.
Kościół nie zamyka drzwi. Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa to droga do pojednania z prawdą i porządku moralnego, także dla tych, którzy po ludzku doświadczyli porażki i cierpienia.

✅ Podsumowanie: prawda zamiast mitów

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa to rzetelne postępowanie sądowe, które ma na celu ustalenie prawdy o sakramentalnym charakterze związku. Nie jest to droga dla każdego – ale jeśli masz wątpliwości, warto je rozwiać u źródła, a nie opierać się na krążących mitach i opiniach z Internetu.

Jeśli chcesz porozmawiać o swojej sytuacji – zapraszam. Bez osądu. Bez uprzedzeń. Z troską o Twoje sumienie i życie duchowe.

Q&A

Na czym polega proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?

Małżeństwo sakramentalne, zawarte w Kościele katolickim, zgodnie z nauczaniem Kościoła jest z natury nierozerwalne. Jednak w pewnych sytuacjach może się okazać, że związek – choć zawarty w formie religijnej – nigdy nie był ważny od samego początku. Wówczas istnieje możliwość wszczęcia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, który pozwala – po zbadaniu sprawy – na wydanie wyroku, że to małżeństwo nigdy nie zaistniało w oczach Kościoła.

To nie jest „kościelny rozwód”, jak czasem się błędnie mówi. Kościół nie udziela rozwodów. Natomiast może – poprzez sąd kościelny – stwierdzić nieważność małżeństwa, jeśli zostanie udowodnione, że w momencie jego zawarcia zabrakło któregoś z istotnych elementów.

🔍 Kiedy małżeństwo może być nieważne?

Przykładowo, małżeństwo może być nieważne, jeśli:

• jedna ze stron nie miała zdolności psychicznej lub emocjonalnej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (np. z powodu uzależnienia, poważnej niedojrzałości, zaburzeń osobowości);
• wystąpiła symulacja, czyli jedna ze stron już w chwili ślubu nie zamierzała być wierna, otwarta na potomstwo, lub nie uznawała nierozerwalności;
• doszło do przymusu lub poważnego lęku – np. ślub był wymuszony przez okoliczności;
• zabrakło pełnej świadomości i zgody, czyli jeden z małżonków nie rozumiał, czym jest sakramentalny związek małżeński.

⚖️ Jak przebiega proces?

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa to postępowanie prowadzone przed sądem kościelnym (trybunałem diecezjalnym). Wbrew obiegowym opiniom, nie jest to ani szybka formalność, ani „proces przeciwko byłemu małżonkowi”. To rzetelne postępowanie sądowe, którego celem jest ustalenie prawdy o tym, co wydarzyło się w momencie zawierania małżeństwa.

1. Konsultacja z adwokatem kościelnym

Na tym etapie analizujemy wspólnie Twoją historię, dokumenty i ewentualne podstawy prawne. To ważny moment, w którym możesz spokojnie opowiedzieć swoją historię i dowiedzieć się, czy są realne przesłanki do rozpoczęcia procesu.

2. Złożenie skargi powodowej

To oficjalne rozpoczęcie procesu. Skarga to dokument, w którym zawarte są podstawowe informacje o małżeństwie oraz argumenty przemawiające za jego nieważnością.

3. Dekret przyjęcia sprawy

Sąd rozpatruje skargę i wydaje dekret przyjęcia – czyli formalnie otwiera proces. Zostaje też wyznaczona podstawa prawna i sposób postępowania.

4. Zbieranie dowodów

Sąd przesłuchuje strony, świadków, a czasem także powołuje biegłego psychologa. To jeden z najważniejszych etapów – wymaga współpracy, szczerości i uważności.

5. Głos obrońcy węzła

Specjalny urzędnik kościelny (defensor vinculi) broni trwałości małżeństwa – wskazuje argumenty za jego ważnością. Nie należy jednak traktować  Obrońcy węzła jako osoby złośliwie piętrzącej trudności stronom procesu. Jest to element uczciwego i sprawiedliwego procesu. Wyjaśnienie zgłaszanych przez Obrońcę węzła wątpliwości, upewnia zarówno Sąd, jak i strony procesu, że dochowana została należyta staranność, co daje wewnętrzne przekonanie, że wydany wyrok jest sprawiedliwy.

6. Wyrok

Sąd wydaje wyrok – stwierdzający nieważność lub utrzymujący ważność małżeństwa. Od wyroku można się odwołać. Obecnie, w większości przypadków, wystarczy jedna instancja, jeśli wyrok obu stron nie jest zaskarżany.

⏳ Ile trwa proces?

Czas trwania jest zróżnicowany – zależy od złożoności sprawy, liczby świadków, opinii biegłych, czy zaangażowania stron. Średnio proces trwa od kilku miesięcy do roku, ale może trwać dłużej, zwłaszcza jeżeli od rozwodu cywilnego upłynął już znaczny okres czasu, co niejednokrotnie znacznie utrudnia przeprowadzenie postępowania dowodowego.

🤝 Czy druga strona musi się zgodzić?

Nie. Proces może się odbyć również wtedy, gdy druga strona nie wyraża zgody, nie odpowiada lub nie chce uczestniczyć. Sąd i tak prowadzi postępowanie – opierając się na materiałach i świadkach.

🕊️ Co daje stwierdzenie nieważności?

Po wydaniu pozytywnego wyroku, strona uznana za wolną od zobowiązania małżeńskiego może zawrzeć nowy związek w Kościele. Ale co równie ważne – może odnaleźć spokój sumienia, mając pewność, że jej sytuacja została rozpatrzona uczciwie, w świetle prawa Kościoła.

💬 Czy warto skorzystać z pomocy adwokata kościelnego?

Zdecydowanie tak. Adwokat kościelny to osoba z odpowiednim wykształceniem i doświadczeniem, która pomoże Ci:

• zrozumieć Twoją sytuację z perspektywy prawa kanonicznego,
• sporządzić skargę powodową i odpowiednie dokumenty,
• przygotować Cię do zeznań i doboru świadków,
• zadbać o przebieg sprawy zgodny z przepisami i etyką Kościoła.

🧭 Podsumowanie

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa to nie „furtka” dla każdego. To droga do prawdy. Dla tych, którzy szczerze pragną uporządkować swoje życie w świetle wiary – z godnością, bez uprzedzeń, z nadzieją.

Jeśli jesteś w takiej sytuacji – nie musisz iść tą drogą sam.
Pomogę Ci przejść ją krok po kroku.